Wat zijn tong- en lipbandjes?

De tongriem (frenulum linguae) is het dunne bindweefsel onder de tong dat de tong met de mondbodem verbindt. De lipband (frenulum labii) verbindt de lip met het tandvlees. Meestal zijn deze structuren soepel en laten ze voldoende beweging toe. Soms zijn ze echter te kort, te strak of te dik, waardoor de tong of lip beperkt beweegt en drinken, slikken en de verdere mondontwikkeling kunnen worden beïnvloed.

Waarom is dit belangrijk bij pasgeborenen?

Voor effectief drinken aan borst of fles moet een baby zijn tong vrij kunnen bewegen en een goed vacuüm kunnen vormen. Bij een strakke tongriem of lipband lukt dit vaak onvoldoende. Ouders merken dan bijvoorbeeld moeilijk aanhappen, snel loslaten, klakkende geluiden, veel lucht inslikken (met krampjes of reflux als gevolg), langdurige voedingen en soms een achterblijvende gewichtstoename. Borstvoeding kan voor de moeder pijnlijk zijn en aanleiding geven tot kloven of ontstekingen. Vroege herkenning en, waar nodig, behandeling voorkomen onnodige stress voor kind en ouders.

Signalen en klachten die u kunt herkennen

• Uw baby heeft moeite met aanhappen, vaak loslaten van borst of fles, of zoekt steeds opnieuw.
• U hoort klakkende geluiden of ziet dat uw baby slecht vacuüm kan houden.
• Het voeden duurt lang, is moeizaam of uw baby blijft hongerig, ondanks voldoende voedingen.
• Pijn bij de moeder, zoals kloven of tepels die beschadigd raken.
• Baby huilt veel rondom voedingen, is onrustig of mogelijk lijdt aan refluxachtige symptomen.
• Gewichtstoename blijft achter of minder natte luiers dan verwacht.
• Bij oudere kinderen: spraakproblemen, slikproblemen, afwijkende mondgewoonten.

Onderzoek en diagnose

We starten met een uitgebreide intake waarin we uw verhaal, de voedingsgeschiedenis en eerdere begeleiding (bijvoorbeeld door kraamzorg of verloskundige) bespreken. Vervolgens verricht de tandarts een mondonderzoek en beoordelen we de functionele beweeglijkheid van tong en lip. Indien nodig betrekken we ook de lactatiekundige, logopedist en/of osteopaat om spanning, houding en orale functies volledig in kaart te brengen. Zo nemen we zowel de anatomie als de functie mee in onze besluitvorming.

Behandeling met laser (geen schaar)

Wanneer de beoordeling uitwijst dat de tongriem of lipband de functie daadwerkelijk belemmert, kan een kleine ingreep (frenulotomie/frenectomie) uitkomst bieden. Bij De kiezel voeren we deze correctie uit met een laser. De voordelen zijn onder meer precisie, minimale bloeding en doorgaans een snellere wondgenezing dan bij knippen met een schaar. We maken het bandje in enkele seconden vrij. Direct daarna mag uw baby aan de borst of de fles; dit werkt troostend en ondersteunt het herstel. U mag vanzelfsprekend ook vlot naar haar.

Nazorg en begeleiding

Een geslaagde ingreep vraagt om goede nazorg om herverkleving te voorkomen en de functie te optimaliseren. We leren u eenvoudige mobiliteits- en rekoefeningen voor tong en/of lip die u enkele keren per dag, gedurende meerdere weken, uitvoert. Daarnaast helpt begeleiding door een lactatiekundige of logopedist om het aanhappen, drinken en slikken opnieuw goed aan te leren. Wanneer er sprake is van spierspanning of houdingsklachten, kan aanvullende behandeling door een osteopaat zinvol zijn. Voor oudere kinderen of volwassenen kan oromyofunctionele therapie (OMFT) worden ingezet. Tandarts Swart heeft veel aanvullende opleidingen en trainingen op dit gebied gevolgd. Meer informatie vindt u op omft.nl.

Oudere kinderen en volwassenen

Hoewel de problematiek vaak bij baby’s aan het licht komt, kunnen ook oudere kinderen en volwassenen klachten hebben, zoals moeite met bepaalde spraakklanken, afwijkende slikgewoonten, open mondhouding of orthodontische problemen (bijvoorbeeld een diasteem tussen de voortanden door een strakke lipband). Afhankelijk van de bevindingen kan een laserbehandeling in combinatie met logopedie of OMFT ook op latere leeftijd uitkomst bieden.

Multidisciplinaire samenwerking

Wij geloven in samenhangende zorg. Daarom werken we structureel samen met:

• Lactatiekundigen, voor hulp bij voeden, observatie en begeleiding.
• Verloskundigen en kraamzorg, voor vroege signalering en eerste ondersteuning.
• Logopedisten, met name bij oudere kinderen voor spraak- en slikproblemen.
• Osteopaten, bij fysieke spanningen en houdingsklachten.
• Collega-tandartsen, zodat kennis, methoden en ervaring gedeeld worden en kwaliteit gewaarborgd blijft.

Zo kunnen we de zorg op elkaar afstemmen en krijgt uw kind precies die begeleiding die op dat moment nodig is.

Wanneer neemt u contact op?

Herkent u moeilijk aanhappen, klakkende geluiden, onrustig of langdurig drinken, refluxachtige klachten of onvoldoende gewichtstoename? Neem dan contact met ons op voor een beoordeling. Tijdens het eerste consult nemen we de tijd om te luisteren, te onderzoeken en samen de vervolgstappen te bepalen.

Contact & afspraak maken

Plan een consult

Veelgestelde vragen

Doet de ingreep pijn?

Met n onze lasertechniek is de behandeling doorgaans goed te verdragen en zeer kort. Baby’s mogen direct na de ingreep drinken, wat rust geeft en herstel ondersteunt.

Vanaf welke leeftijd kan de correctie plaatsvinden?

Indien er duidelijke klachten zijn, kan correctie al in de eerste week plaatsvinden. We beoordelen altijd individueel wat medisch en praktisch het beste moment is.

Wat zijn de risico’s?

Complicaties zijn zeldzaam. Mogelijke bijwerkingen zijn een geringe nabloeding of tijdelijke irritatie. Met goede nazorg en controles is het risico op herverkleving klein.

Is nazorg echt nodig?

Ja. Oefenen helpt om de nieuw verkregen beweeglijkheid te behouden en de functie te verbeteren. Begeleiding door lactatiekundige of logopedist maakt het resultaat duurzamer.

Referenties

• Geddes DT, et al. Tongue movement and intra-oral vacuum in breastfeeding infants. Early Human Development. 2008.
• O’Shea JE, et al. Frenotomy for tongue-tie in newborn infants. Cochrane Database of Systematic Reviews. 2017.
• NVL/NVKC – Richtlijnen en handreikingen t.a.v. borstvoeding en tongriem-/lipbandproblematiek.
• OMFT (oromyofunctionele therapie): omft.nl.